11.12.2024
Haber Detayı
Gencin Özgürleşmesi ve Aileler
belirleyici iki temel niteliği olarak değerlendirilebilir. Aslında "bilmek" de kendi içinde birçok eylemsel süreci barındırmakta; bunlar da insanın diğer canlılardan ne denli farklı olduğunu kavramamızı sağlamaktadır. Bilmek ve özellikle hareket etmek, davranmak, eylemde bulunmak, insan söz konusu olduğunda, “niyeti olmak”la, "amaç koymak"la birlikte gider.
İnsan; davranışlarını, eylemlerini çoğunlukla önceden belirlediği niyetler, amaçlar
doğrultusunda gerçekleştirir. Bu, insanın doğa içinde olduğunu ama aynı zamanda doğayı (:
insanın kendine verilmiş yalın doğayı, bütünüyle bedensel varlığı) aştığını, aşması gerektiğini
gösterir. İnsan; doğayı, geçmiş, şimdi ve gelecek ekseninde kendisinin kıldığı "zaman" kavramıyla ya da tasarımıyla; "düşünme"den başlayarak, gerçekleştirdiği birçok eylemiyle; kendi türünden olanlarla ya da olmayanlarla, başka varlıklarla kurduğu ilişkilerle ve özellikle de "konuşma" ve "yazma" etkinliklerinden oluşan dil, söz ya da söylem ortamıyla, günümüzde de olduğu gibi, ağırlıklı olarak sanal gerçeklik bağlamında aşar.
İnsanın farklı yollarla bedenini aşması, onu öteki canlılardan ayıran en belirgin
özelliktir. Öteki canlılar, doğaya boyun eğerken, insan sanki doğayla bir hesaplaşma içine
girer. İnsan doğaya kattıklarıyla kendisi için yeni bir dünya yaratır; bu, kültür dünyasından
başka bir şey değildir. İnsan, ayrıca, kavramlaştırma (: sınırlandırma, bir araya getirme,
derleyip toplama) etkinlikleriyle kendi dışındaki varolanları kendi düşünmesinin ve tümüyle
dile getirmesinin konusu yapar; varolanları kendisinin kılar; kendisi için yeniden düzenler,
onları, düşünme ve dil yoluyla karmaşıklıktan kurtarır.
İnsan dünyasına daha dikkatli bir biçimde bakıldığında, bu dünyanın temelde, ister yüz
yüze ister sanal dünyada olsun, "iletişim dünyası" olduğu anlaşılır. Asıl sorun insanın, iletişim ilişkilerinden oluşan kültür dünyasının etkin özneleri olup olmamasında kendini
gösterir. Kültür ortamının, başka bir deyişle iletişim ortamının etkin ya da edilgin bir öznesi
olarak insan her şeyden önce bireydir. Birey olarak insan, insanlaşma sürecinde kültürle
tanışır; kültürle varolur. Kültürü de kişi olarak aynı zamanda insani bireyler yaratır. Kültürün
yaratıcısı/kullanıcısı olan insanın kişi olarak tanımlanması büyük önem taşımaktadır. Çünkü
insan kişi olarak dünyaya anlam yüklemekte ve dünyaya birbirinden çok farklı biçimlerde
değer katmaktadır. Kişi başlangıçlarda değer katmayı "kendiliğindenlik" içinde, özellikle de gereksinimleri doğrultusunda gerçekleştirir. Bir bakıma bu bağlamda değiştirmenin gereği olan özgürlüğü yaşar. Özgürlük kavramı giderek, kişi kavramıyla birlikte giden bir kavram
olarak görülür. "Özgürlük" kavramıyla birlikte giden diğer belirlemeler ise "özgür olmak" eylemiyle, "özgür" sıfatı altında toplanabilir.
İnsanın özgür olup olmadığı gerçekten de yanıtlanması güç bir sorudur. Ama özgür
olsun olmasın her tek insanın dilinde "özgürlük" terimi vardır ve kuşkusuz bu terime ilişkin olarak da zihninde, anlama yetisinde “bir kavramı”, “bir tasarımı” ve bu kavrama, tasarıma eşlik eden “imgeleri” vardır. Özgürlük üzerinde düşünmenin zor yanı, bu kavramın/terimin dışdünyada somut olarak gösterebileceğimiz bir karşılığının, nesnesinin olmayışıdır.
Gerçekten de dışdünyada doğrudan/birebir karşılığı bulunmayan bir kavramı belirlemekte
karşımıza büyük zorluklar çıkmaktadır.
Özgürlük, insan dünyasında ancak eylemler ve ilişkiler bağlamında kendini gösterir.
Özgürlük, özgür olma genellikle kişinin ya istemesinin ya da eylemde bulunmasının,
eylemesinin bir niteliği olarak belirir. Özgürlük eğer bizim insan olarak yapısal bir
özelliğimize işaret ediyorsa, bir bakıma üzerinde ayrıntılı bir biçimde durmamızı
gerektirmiyor. Artık kestirmeden şöyle diyebiliriz: İnsan özgür bir varlıktır, yapısı gereği
özgürdür; şu ya da bu eylemini saptadığı amaçları doğrultusunda gerçekleştirir. Bu
gerçekleştirmede de çıkarlarını düşünür ya da yapılması gerekeni önceler ve öyle davranır;
kendi davranış biçiminin yasasını kendisi koyar. Ama asıl sorun da burada başlamaktadır:
Davranışlarının, eylemlerinin yasalılığını belirleyen nedir? Salt çıkarları mıdır; çıkarlarında
somutlaşan kendi varlığı mıdır; yoksa hiç kuşkusuz kendi de içinde olmak üzere ölçü alınan
insanlar mıdır; örneğin, aile bireyleri midir, özetle anne babalar mıdır?
Şimdiye değin yaptığımız belirlemeleri asıl konumuz olan aile-genç ya da anne-baba-
genç ilişkisinde biraz daha somut kılmaya çalışalım: Ancak bu somut kılma çabasının da
kendine ilişkin gerekli ve yeterli koşullarının olduğu gözden ırak tutulmamalıdır. Çünkü
“genç” diye nitelediğimiz birey, aynı zamanda kişi olma sürecini yaşamaktadır. Kişi olarak
dünyaya "değer" katacaktır; "değer"i oluşturacaktır. Bu bağlamda, aile-genç ilişkisinde özel alan ilişkileri belirgindir ya da hiç olmazsa önceliklidir. İçinde yer alınan mekân da bu bağlamda "ev"dir. "Ev"deki ilişkiler de ağırlıklı olarak özel, bireysel, kişisel ilişkilerdir. Ama aynı zamanda toplumsal ilişkiler de burada söz konusudur. Çünkü ev, ev dışından yalıtılmış değildir. "Ev"in bu bakımdan, toplumsallıkla kamusallıkla ilişkili olduğunu hatta bunlarla kurulduğunu ileri sürebiliriz.
Yaşam, aile bireylerinin ev ve ev dışı ortamında bir süreklilik içinde akıp gider.
Gencin insanlaşma sürecinde ve serüveninde de özgürleşmesinin gerçekleşmesi için,
çevresindeki bireylerin "değer koruma"ya yönelik eylemlerde bulunmaları ve gencin giderek bu değer koruma edimini öğrenmesi, içselleştirmesi gerekir. "Değer koruma"nın da birtakım vazgeçilmez koşulları vardır ve bu koşullar yerine getirildiğinde ancak özgürlük sağlanmış olur; özgür olunur. Başka bir deyişle, "özgür olmak"la "değer korumak" arasında içten bir bağ vardır. Artık şu soruyu açık seçik bir biçimde sorabiliriz: Nasıl ve ne yolla özgür kişi olunur?
Özgür kişi "yargıda bulunma yetisi"ni ayrıntılı çözümlemelere, bilgiye dayanarak
kullanan kişidir; bilgiye dayalı olarak gerekçelendirmeler yapan kişidir ve bilgisini edinmede,
kullanmada insanı “ölçü” alan kişidir. Ancak aile-genç ilişkisi ev dışından, toplumsal olandan
yalıtılmış olamayacağına göre, özgürlüğün toplumsal ve yine onunla bağlantılı olarak kamusal
boyutunun da hesaba katılması büyük önem taşımaktadır. Toplumsal/kamusal alanda
özgürlüğün, özgür olmanın güvencesi ne ya da neler olacaktır? Bu bağlamda asıl güvenceyi
sağlayacak olan, özgür kişiler ve onların oluşturduğu yazılı olmayan kurallar, yasalar ve yazılı
hukuk olacaktır. Hukuk da dayanağını salt yasal olandan ve toplumsal ahlaktan mı alacaktır,
yoksa, en başta eğitim alma hakkında somutlaşan insan haklarına dayalı hukuktan mı
alacaktır? Bu noktada, ailenin, gencin özgürleşmesini sağlaması için sadece yerel/bireysel
olanı ona aktarmakla yetinmemesi, yerel-evrensel geriliminin çözümüne ilişkin yeni
düşünme yolları konusunda da gencin "yargı verme yetisi"ni işlemesi; ona bilmenin, bilerek Tanımanın ne denli önemli olduğunu yaşamın içinde —örneklik ederek— göstermesi gerekir.
Aile bireyleri, yetişkinler, gençlerle kuracakları “açık iletişim” ortamında, gençleri bedensel-
düşünsel-dilsel sınırları üzerinde, eylemleri ve ilişkileri üzerinde düşünmeye yöneltmenin
gerekleri üzerinde durmalılar; öncelikli olarak da yetişkinler bu edimleri kendileri
gerçekleştirmeliler, gençlere örnek olmalılar. Ayrıca, "sevmek" de içinde olmak üzere, yönelimlerin ve eylemlerin temeli "bilme" edimiyle desteklenmediğinde, özgür olmak olanaksızdır. Öyleyse özgür olmak bilmek demektir; yargıda bulunma gücünü bilinçli olarak, bilerek kullanmak demektir. Bu da <<(...) yüz yüze gelmeyi seçmediği bir durumda seçim yapmakta özgür>> 1 olduğunu genç insana öğretmek, daha doğrusu somut bir biçimde göstermek demektir.
21. Yüzyıl Bilgisini Üreten Üniversite
İstinye Üniversitesi, bünyesinde "Liv Ho...
13.02.2018
EKET Fuarcılık tarafından düzenlenen Üniversite Tercih Günleri bahar etkinlikleri 15 Mart’tabaşlıyor
Üniversite Tercih Günleri Bahar Dönemi e...
13.02.2018
İstanbul Ayvansaray Üniversitesi’nde “Bilim, sanat ve tasarım üçlüsü bir arada!”
Doç. Dr. Tolga Yazıcı başkanlığında2009 ...
13.02.2018
Klinik Psikoloji’de tezsiz yüksek lisans olanağı Usta-çırak modeli içinde yüksek lisans imkânı sunuluyor
Üsküdar Üniversitesi Klinik Psikoloji Yü...
13.02.2018
Çocuğunuzu sömestr tatilinde siber tehlikelerden koruyun
Sömestr tatili geldi, öğrenciler için 2 ...
23.01.2018
EĞİTİMDE FELSEFENİN GÖR DEDİĞİ ERGENLİK VE “ARADA OLMA”
Daha önceki yazılarımda da üzerinde durm...
23.01.2018
İstanbul Ayvansaray Üniversitesi’nde “Bilim, sanat ve tasarım üçlüsü bir arada!”
Doç. Dr. Tolga Yazıcı başkanlığında2009 ...
23.01.2018
Değişen Dünya ve Eğitim: Hangi Üniversite?
2017 yılını geride bırakıp ülkemiz için,...
23.01.2018
Kütahya Belediyesinden Bir İlk: Açık Üniversite
Kütahya Belediyesi bir ilke imza atarak,...
23.01.2018
Bakan Yılmaz, vefat eden Münir Özkul´un ailesine taziye ziyaretinde bulundu
Millî Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, hayatı...
9.01.2018
Lise öğrencilerinin yüzde 42´sinin tercihi mesleki eğitim
Millî Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik...
9.01.2018
İstinye Üniversitesi’nde, “beyin-bilgisayar arayüzü” alanının geleceği konuşuldu…
İstinye Üniversitesi tarafından düzenlen...
20.11.2017
Geleceğe Yön Veren Üniversite; Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, Tür...
20.11.2017
Yükseköğretimde Pazarlama İletişimi
“Pazarlama” ve “Eğitim” kavramlarını bir...
20.11.2017
T.C. İstanbul Arel Üniversitesi Kariyer Planlama, Uygulama ve Araştırma Merkezi (ArelKAM) Türkiye’nin İlk ve Tek Online Kariyer Portalı ile Faaliyetlerini Genişletmeyi Hedefliyor
İstanbul Arel Üniversitesi Kariyer Planl...
20.11.2017
Piri Reis Üniversitesi’ne “HUKUK FAKÜLTESİ” Geliyor
Piri Reis Üniversitesine Hukuk Fakültesi...
19.11.2017
İş Dünyası Çin’den Vize Kolaylığı İstedi
Okan Üniversitesi’nin düzenlediği Türkiy...
19.11.2017
Dijital Dönüşüm Sürecinde Bizi Neler Bekliyor?
Son yıllarda iletişim, ulaşım, sağlık ve...
19.11.2017
Yeni Nesle Ne Kadar Hazırız ?
Türkiye İstatistik Kurumununun raporları...
19.11.2017
Teog Yeni Sistem Açıklandı !
TEOG yerine gelen yeni lise yerleştirme ...
5.11.2017
Gaziantep Üniversite Tercih Günleri 02-03 Kasım’da Şehitkamil Kültür ve Kongre Merkezi’nde olacak
EKET Fuarcılık, 02-03 Kasım 2017 tarihle...
3.11.2017
4. Malatya Üniversite Tercih Günleri 26-27 Ekim’de
EKET Fuarcılık tarafından gerçekleştiril...
3.11.2017
ÖSYM Başkanından (YKS) için 23-24 Haziran açıklaması
ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Mahmut Özer Yükse...
19.10.2017
Yükseköğretim giriş sınavının yeni adı “YKS” (Yükseköğretim Kurumları Sınavı)
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. M...
13.10.2017
“Paniğe gerek yok, çalışmaya devam
Okan Üniversitesi Aday İlişkileri Müdürü...
13.10.2017
TEOG’a 3 alternatif sistem
Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş (TEOG...
11.10.2017
Üniversiteye girişte sadeleştirilmiş sistem geliyor
Ayrıntıların önümüzdeki günlerde açıklan...
11.10.2017
Eğitimde Felsefenin gör dediği Okul-Üniversite yalnızca müfredat mı?
Eğitim ister kişilerarası ilişkide, iste...
11.10.2017
ÖLÇME DEĞERLENDİRME MERKEZLERİ
Uluslararası ve ülkemiz genelinde yapıla...
11.10.2017
EKET Fuarcılık yeni Eğitim ve Öğretim dönemine hazır
Geçtiğimiz yıl 2016-2017 Eğitimi ve öğre...
11.10.2017
Topluluk Karşısında Aşağılanması, Çocuğun Akıl ve Beden Sağlığını Etkiliyor
10 yaşındaki bir öğrencinin okula ait bi...
2.10.2017
Osmanlı Tarihçisi Prof. Dr. Suraiya Faroqhi Emeritus Profesörlük Ünvanı Aldı
İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM ÜYES...
2.10.2017
Son 3 Sayı
